EA - Architektura referencyjna: Czym są i jak je tworzyć

    W świecie złożonych systemów IT, rosnącej liczby usług chmurowych i dynamicznie zmieniających się wymagań, architektury referencyjne (Reference Architectures, RA) stają się jednym z kluczowych narzędzi w rękach architektów systemów.

Dzięki nim można nie tylko przyspieszyć projektowanie nowych rozwiązań, ale także zapewnić spójność, bezpieczeństwo i powtarzalność w całej organizacji.

Czym jest architektura referencyjna (RA)?

Architektura referencyjna to wzorcowy szkielet systemu, który pokazuje, jakie komponenty są potrzebne, jak ze sobą współpracują oraz jakie standardy lub zasady należy stosować.

Nie jest to gotowy projekt – raczej mapa drogowa, która wskazuje najlepsze praktyki i sprawdzone rozwiązania dla danego rodzaju systemu, domeny lub problemu.

Dlaczego architektury referencyjne są ważne?

• Przyspieszają projektowanie – nie musisz wymyślać wszystkiego od zera.
• Ujednolicają podejście w organizacji – zapewniają spójność między zespołami.
• Wprowadzają standardy bezpieczeństwa i jakości – zmniejszają ryzyko błędów.
• Ułatwiają onboarding – nowe osoby szybciej rozumieją system.
• Pomagają w decyzjach technologicznych – ograniczają chaos narzędziowy.

Jak stworzyć własną architekturę referencyjną?

1. Zdefiniuj cel – dla jakiego rodzaju systemów lub domeny będzie używana RA? (np. systemy e-commerce, rozwiązania ML, platformy chmurowe)

2. Zidentyfikuj kluczowe komponenty – bazy danych, API, usługi backendowe, load balancery itd.

3. Określ zależności i komunikację – jakie są przepływy danych? Jakie protokoły? Jakie standardy?

4. Zdefiniuj standardy i wytyczne – np. "każde API musi być zabezpieczone OAuth2", "logowanie centralne przez ELK Stack".

5. Stwórz diagramy i modele – architektura powinna być wizualna i zrozumiała.

6. Weryfikuj i aktualizuj – RA to dokument żywy, ewoluuje razem z technologiami.

Najpopularniejsze narzędzia do tworzenia Reference Architecture

Narzędzie	Opis
Structurizr	Modelowanie architektur w stylu C4, integracja z kodem i CI/CD
PlantUML	Tekstowe opisy diagramów, generowanie wizualizacji w CI/CD
Archimate (np. w Archi)	Standard modelowania korporacyjnego, idealny do RA na poziomie EA
Lucidchart / Draw.io	Narzędzia do szybkiego rysowania diagramów współdzielonych
Azure Architecture Center	Przykłady RA dla rozwiązań chmurowych Microsoft
AWS Architecture Center	Przykłady RA dla rozwiązań AWS

Przykład: Architektura referencyjna systemu RAG (Retrieval-Augmented Generation)

Cel: Przygotowanie architektury dla systemu, który łączy wyszukiwanie dokumentów z generowaniem odpowiedzi przez LLM.

Komponenty:

• User Interface – Aplikacja webowa lub mobilna

• API Gateway – Przyjmowanie zapytań i kontrola dostępu

• Retriever Service – Wyszukiwanie dokumentów (np. Elasticsearch, Pinecone)

• LLM Service – Generowanie odpowiedzi (np. OpenAI GPT, własny model)

• Orchestrator – Komponent łączący wyszukiwanie i generowanie

• Storage – Baza danych dokumentów i historii zapytań

• Monitoring & Logging – np. Prometheus + Grafana + ELK Stack

W kolejnym artykule pokaże jak stworzyć taką architekturę w structurizr.